วิจัย ความคิดเห็นของแพทย์และบุคคลทั่วไปเกี่ยวกับการช่วยให้ผู้ป่วยที่สิ้นหวังในการรักษาตายอย่างสงบ ของ นายวิสุทธิ์ สุขบำรุง คณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ระบุถึงการสำรวจความคิดเห็นในการทำการุณยฆาต

โดยบุคคลทั่วไป 62.2% เห็นด้วยกับการการุณยฆาต ตรงกันข้ามกับแพทย์ที่เห็นด้วยเพียง 27%

ก่อกำเนิด “พระราชบัญญัติสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2550” ที่มีมาตรา 12 ระบุว่า บุคคลมีสิทธิทําหนังสือแสดงเจตนาไม่ประสงค์จะรับบริการสาธารณสุขที่เป็นไปเพื่อ ยืดการตายในวาระสุดท้ายของชีวิตตน หรือเพื่อยุติการทรมานจากการเจ็บป่วยได้

โดยหลายภาคส่วนเชื่อว่านี่คือ passive Euthanasia หรือการการุณยฆาตเชิงรับ

แม้จะมีมาตรา 12  แล้ว ในมีนาคม 2562  ยังมีคนไทยตัดสินใจไปสวิตเซอร์แลนด์เพื่อการุณยฆาต

อ่านเพิ่มเติมได้ที่

https://thematter.co/brief/mercy-killing/71925

พฤษภาคม 2562 

เวทีเสวนาย่อยหัวข้อ ‘Dying in the future อนาคตใหม่ของความตาย จุดจบชีวิตที่กำหนดได้’ เป็นงานเสวนาที่จัดขึ้นเมื่อวันที่ 17 พฤษภาคม 2562 ณ ห้องประชุมจุมภฎ-พันธุ์ทิพย์ อาคารประชาธิปก-รำไพพรรณี จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย 

มีการอภิปรายกันถึงการทำการุณยฆาต (Euthanasia) ว่าในสังคมไทยควรอนุญาตหรือไม่

วีระ สมบูรณ์​ : การแพทย์ก้าวหน้าไปเรื่อยๆ ระบบการแพทย์ที่ดี คนที่มีฐานะสามารถรองรับและดำเนินไปได้ แต่กลุ่มคนด้อยโอกาสต้องเผชิญหน้ากับโจทย์อีกแบบหนึ่ง ต้องตกอยู่ภายใต้ข้อจำกัดบางอย่างด้วย เพราะฉะนั้นที่บอกว่า Autonomy ตัดสินใจโดยไม่มีข้อจำกัด จริงๆ แล้วมีหรือไม่มีแค่ไหน ผมคิดว่านี่เป็นโจทย์ที่สำคัญว่า เรายึด Autonomy อย่างเดียวได้หรือไม่ หรือเราต้องคำนึงถึงเรื่องอื่น

แม้แต่กฎหมายที่ออกมาแล้ว เราก็จะเห็นได้ว่าต้องกระทำโดยรอบคอบ รัดกุมมาก ต้องมีความเห็นของแพทย์กี่คน สิ่งเหล่านี้เป็นโจทย์ที่ผมคิดว่าเราไม่จำเป็นต้องตอบข้อหนึ่งแล้วใช้ตอบทั้งหมด เราสามารถพิจารณาแต่ละข้อแล้วมีคำตอบบางอย่างที่ตามมา อย่างที่ผมบอกว่ายิ่งพิจารณาแล้ว ยิ่งไม่กล้าตอบ เพราะมันเป็นโจทย์ที่ฟันธงยากมาก

อ่านเพิ่มเติมได้ที่

https://prachatai.com/journal/2019/05/82651

ในงานเสวนาเดียวกัน นพ.ฉันชาย สิทธิพันธ์ ระบุว่า

การตายมีหลายระดับ ถ้าเรามองในชีวิตหนึ่งก็จะเป็นการตายที่แต่ละคนอาจมีนิยามไม่เหมือนกัน เช่น คนที่เป็นผัก เขาอาจจะรู้ว่าเขาตายไปจากสังคมหรือตายจากชีวิตซึ่งมีความหมายสำหรับเขา 

มาถึงการตายทางกฎหมายคือสมองตายด้วย ทุกอย่างหยุด

ทุกประเทศมีหลักการเหมือนกันอยู่ 4-5 ข้อ ข้อแรกคนไข้ต้องแสดงความจำนงค์และสมัครใจเพราะเขาได้รับความทุกข์ทรมาน แต่ก่อนเริ่มทางกายก่อน คือเจ็บปวดทุกข์ทรมานและเป็นโรคที่รักษาไม่หาย บางประเทศกำหนดไว้เลยว่าต้องเป็นคนไข้ใกล้ตายเท่านั้นคือต้องไม่เกิน 6 เดือน ในอเมริกา ถ้าคุณยังมีชีวิตอยู่อีกนาน ยังทุกข์ทรมานอีกนาน เขายังไม่ให้ตายนะครับ ต้องตายภายใน 6 เดือน จะเห็นว่านี่เป็นข้อปลีกย่อย แต่ละกฎหมายจะไม่เหมือนกัน เพื่อป้องกันไม่ให้เอาคนซึ่งอาจยังอยู่ได้อีกนานมาทำ ขณะเดียวกันเริ่มมีการขยายข้อบ่งชี้ เช่นความไม่สบายทางจิต ภาวะทุกข์ทรมานทางใจอย่างรุนแรง ในเบลเยี่ยมเริ่มให้ทำแล้ว

มีการตั้งตัวชี้วัดที่แปลกๆ มากขึ้น เช่น รู้สึกว่าหมดพลังชีวิต ซึ่งไม่รู้ว่านิยามยังไง ทำให้เกิดความกังวลว่าข้อบ่งชี้เหล่านี้หละหลวมไปหรือไม่ 

ถามว่าในประเทศไทยควรมีหรือไม่ อันนี้เป็นความเห็นส่วนตัวครับ ผมคิดว่าคนไข้ระยะสุดท้าย เราจะเน้นให้การดูแลแบบประคับประคองเป็นหลัก เราจะปฏิเสธการช่วยให้เขาเสียชีวิต เพราะเราเชื่อว่าการดูแลแบบประคับประคองโดยมีทีมเข้าไปดูแลให้ครบวงจร มีญาติช่วย คนไข้ตั้งเป้าหมายไปกับเรา น่าจะเป็นทางเลือกที่ดีที่สุดและเป็นคำตอบที่ดีที่สุดในขณะนี้

อ่านเพิ่มเติมได้ที่

 https://prachatai.com/journal/2019/05/82658

มนุษย์ต่างวัย Talk สัมภาษณ์นพ.ฉันชาย

ยังไงก็มีการแจ้งและอัปเดตอาการให้กับคนไข้และญาติอยู่ตลอด เพราะฉะนั้นถ้าคนไข้ไปต่อ มองว่าคุ้มค่า ก็ไปต่อ และรักษาแบบประคับประคอง หมอจะให้สิทธิ์ตัดสินใจกับคนไข้/ญาติ 

“การรักษาไม่ได้มีแค่การุณยฆาต หรือประคับประคอง มันมีสิ่งที่เรียกว่าการเปลี่ยนเป้าการรักษา เช่น อะไรที่ทำให้คนไข้สบายก็จะทำ อะไรที่เป็นการยื้อชีวิตก็จะค่อย ๆ ผ่อน ไม่ว่าจะยังไงควรยึดสิ่งที่คนไข้ต้องการมากที่สุด”

Matter สัมภาษณ์หลายหลายบุคคลในประเด็นการุณยฆาต

นพ.ฉันชาย สิทธิพันธุ์ ผอ.โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ และคณบดีคณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ต่อคำถามของ The MATTER ว่า หากการุณยฆาตเกิดขึ้นในเมืองไทยจะมีประโยชน์อย่างไรบ้าง

ราวปี 2562 นพ.ฉันชายเคยพูดไว้ว่า “การุณยฆาตมีได้..แต่ยังไม่ได้ในตอนนี้” ผ่านมา 3 ปี เขายังยืนยันในจุดยืนเดิม โดยให้ข้อมูลเกี่ยวกับปัจจัยน่ากังวลไว้หลายข้อ

หนึ่ง การุณยฆาตอาจไม่ใช่สิ่งที่ผู้ป่วยต้องการอย่างแท้จริง เพราะผู้ป่วยอาจยังไม่ได้รับการดูแลที่ดีพอจนรู้สึกว่ามีคุณภาพชีวิตที่ดี ว่าง่ายๆ ก็คือ คนไข้อาจอยากจบชีวิตเพราะไม่ได้รับการดูแลขั้นพื้นฐานครบถ้วนจนรู้สึกว่าที่ทรมานอยู่มันแก้ไขไม่ได้แล้วจริงๆ ก็ได้

สอง การุณยฆาตอาจเกิดจากปัจจัยอื่น เช่น ผู้ป่วยรู้สึกว่าเป็นภาระ (burden) ของคนอื่น โดยเฉพาะในสังคมไทยที่ต้องกังวลว่าแก่ตัวไปใครจะดูแล ซึ่งหากการทำการุณยฆาตมีปัจจัยลักษณะนี้เข้ามาเป็นประเด็น ก็อาจไม่ตรงตามวัตถุประสงค์หลักก็ได้

สาม อาจเกิดสภาวะ slippery slope หรือการที่หมอเริ่มลดข้อจำกัดของผู้ป่วยที่สมควรทำการุณยฆาตลงเรื่อยๆ จนอาจเป็นสภาวะที่ ‘หยุดไม่อยู่’

นพ.ภิญโญ ศรีวีระชัย แพทย์ชำนาญการพิเศษด้านดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายจาก รพ.ศิริราช มองว่า ขณะนี้ยังไม่ถึงเวลาของการการุณยฆาต เพราะคนไข้ส่วนหนึ่งที่มีความทรมานยังเข้าไม่ถึงการดูแลแบบประคับประคองด้วยซ้ำ

“คือคนส่วนหนึ่งที่ทรมานแล้วหมอทั่วไปรักษาไม่ได้ ก็เลือกที่จะตาย แต่จริงๆ แล้วเขายังเข้าไม่ถึงการดูแลแบบประคับประคองเลย”

 

ภาวิกา ศรีรัตนบัลล์ จากคณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ผู้สอนวิชาสังคมวิทยาความตาย ยกประเด็นเรื่องความเชื่อทางศาสนาที่บอกว่าการฆ่าคนตายเป็นบาป มาเป็นหนึ่งใน ‘ข้อจำกัด’ ที่ทำให้การพูดคุยเรื่องนี้ในสังคมไทยยังไม่กว้างขวางมากนัก แตกต่างกับหลายๆ ประเทศที่พูดคุยกันอย่างเปิดเผย จนตกผลึกร่วมกันแล้วว่า ควรจะให้มีหรือไม่ให้มีการุณยฆาต โดยอาจมีตัวจุดประเด็นเป็นกรณีที่มีคนยื่นฟ้องต่อศาล แต่ประเทศไทยยังไปไม่ถึงจุดนั้น

อีกปัจจัยที่ อ.ภาวิกามองว่า ทำให้ประเด็นเรื่องการุณยฆาตยังไม่ถึงกับเป็น public debate ก็คือฐานคิดเรื่อง ‘สิทธิ’ ที่สังคมไทยยังต่างจากหลายชาติตะวันตก ไม่รวมถึงขั้นตอนการพิจารณากฎหมายต่างๆ ที่บางฉบับ แทบไม่มีประชาชนรู้เลยว่ามีอยู่ ซึ่งแปลว่าหลายเรื่องไม่ได้มาจากความต้องการของประชาชน

อ่านฉบับเต็มได้ที่ https://thematter.co/social/euthanasia/183524

ระหว่างการเลือกตั้งใหญ่ปี 66 พรรคก้าวไกลได้เสนอนโยบาย ‘ตายดี’ ที่ระบุถึงสิทธิการการุณยฆาตสำหรับผู้ป่วยระยะสุดท้าย  โดยมีภาคประชาชนออกมาสนับสนุนและแสดงความคิดเห็นผ่านช่องทางออนไลน์ (X/ Twitter และ Facebook) เกี่ยวกับนโยบายดังกล่าว

เมื่อเดือน กุมภาพันธ์ 2567 ประกาศออนแอร์ซีรีส์การุณยฆาต นิยายชื่อดังของ Sammon หรือหมอแซม ทาง OneD Original นำแสดงโดยต่อ ธนภพ และเจเจ กฤษณภูมิ